Jednym z najczęściej występujących zaburzeń psychologicznych w przebiegu łuszczycy jest depresja. Poniższy artykuł pozwoli czytelnikom dowiedzieć się czym jest depresja, jak ją rozpoznać i skutecznie leczyć.

mgr A. Sitnik
Depresja – występowanie w przebiegu łuszczycy.
Łuszczyca jest uwarunkowaną genetycznie, przewlekłą chorobą skóry, na którą godnie z danymi cierpi na ok. 2-4 % populacji. Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się na różnych etapach życia pacjenta, w dzieciństwie lub dorosłości. Ze względu na swój przebieg, łuszczyca jest chorobą, która wpływa na pogorszenie się wyglądu pacjentów. Fakt ten wpływa na obniżenie nastroju, powoduje brak akceptacji siebie, zmniejsza poczucie własnej wartości oraz odrzucenie ze strony społeczeństwa. Długotrwałe występowanie powyższych czynników, brak wsparcia oraz poczucie bezradności mogą doprowadzić do pojawienia się zaburzeń psychologicznych u pacjentów.

Co to jest depresja?
Depresja to zaburzenie psychiczne należące do grupy tzw. zaburzeń afektywnych. Terminem depresja określa się całą gamę zaburzeń związanych z obniżeniem nastroju, zaburzeniami w zakresie spostrzegania obrazu samego siebie, zaburzeniami emocjonalnymi, obniżonym poczuciem własnej wartości, a także apatią i brakiem motywacji do działania. Jak widać pojęcie depresji obejmuje dość szerokie spektrum zaburzeń, różniących się między sobą przyczyną występowania, przebiegiem oraz możliwością leczenia. Jednak niezależnie od przyczyny pojawienia się zaburzeń depresyjnych, niewątpliwie wymagają one leczenia i interwencji specjalisty.

Przyczyny występowania depresji
Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie co jest przyczyną pojawiania się depresji. Jest to kwestia dość złożona, gdyż czynników wpływających na wystąpienie oraz utrzymywanie się objawów depresyjnych może być wiele. Dla ułatwienia zrozumienia tego zagadnienia, w literaturze przedmiotu wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje depresji:

• Depresja endogenna – to stany depresyjne pojawiające się w przebiegu chorób afektywnych oraz zaburzeń schizoaktywnych. Do głównych objawów tego rodzaju depresji należą: nagłe i bezpodstawne obniżenie nastroju, brak motywacji do działania, smutek, przygnębienie, wahania nastrojów, bóle głowy, utrata apetytu, lęk oraz brak chęci do życia
• Depresje psychogenne - są to stany depresyjne, które pojawiają się w związku z występowaniem niekorzystnych czynników natury psychologicznej np. konflikty wewnętrzne lub też wpływające na psychikę czynniki zewnętrze np. żałoba, strata, trudności w adaptacji. Głównymi objawami tego rodzaju depresji są: rozdrażnienie, zniecierpliwienie, płacz i rezygnacja, konflikty z otoczenie, poczucie krzywdy, obwiniane otoczenia.
• Depresje objawowe - są to stany depresyjne pojawiające się w schorzeniach somatycznych, związane są z przyjmowaniem leków oraz innych substancji, uzależnieniami (źródło: www.leczdepresje.pl)

Jak rozpoznać depresję?
Każdy z nas doświadczył w swoim życiu uczucia smutku, przygnębienia czy też braku motywacji. Często w takich sytuacjach używamy terminu „depresja” na określenie naszego aktualnego stanu psychicznego. Należy jednak pamiętać, iż depresja jest zaburzeniem psychicznym i aby zdiagnozować jej występowanie u danego pacjenta muszą zostać uwzględnione następujące aspekty dotyczące:

• nasilenia objawów
• czasu ich występowania
• wpływu objawów na poziom funkcjonowania w życiu codziennym człowieka
• skuteczność farmakoterapii

Pewnej diagnozy w zakresie występowania depresji może dokonać jedynie specjalista psychiatra lub psycholog. Diagnoza tego rodzaju zaburzenia odbywa się w oparciu o klasyfikację i występowanie objawów według klasyfikacji Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DMS IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) lub Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób czyli ICD 10.
Oczywistym jest, iż przebieg depresji u każdego człowieka może być inny, objawy mogą występować z mniejszym lub większym nasileniem. Dlatego, przyjmuje się, że aby zdiagnozować u danego pacjenta zaburzenia depresyjne muszą zostać spełnione następujące warunki:

• obniżenie nastroju, niechęć do podejmowania aktywności oraz brak zainteresowania podjęciem jakiegokolwiek działania muszą się utrzymywać przez co najmniej dwa pełne tygodnie
• musi wystąpić co najmniej pięć z poniższych, charakterystycznych dla depresji objawów”
• spadek bądź wzrost masy ciała
• spadek lub brak zainteresowania seksem
• wrażenie ciągłego zmęczenia
• przygnębienie i obniżenie nastroju panujące przez większość dnia
• utrata zainteresowania czynnościami które do tej pory sprawiały przyjemność
• trudności z zasypianiem, bezsenność, lub nadmierna senność, chęć przesypiania całych dni
• poczucie niskiej wartości, winy, beznadziei
• trudności z koncentracją, zapamiętywaniem
• niechęć do życia, myśli samobójcze, podejmowanie prób samobójczych

Depresja u osób chorych na łuszczycę.
Dotychczasowe wynik badań pokazują dwukierunkowy charakter zaburzeń psychicznych występujących w przewlekłych chorobach skóry jaką jest łuszczyca. Z jednej strony choroba wpływa na psychikę pacjenta, z drugiej strony psychika pacjenta wpływa na przebieg oraz zaostrzenie się choroby. Zaburzenia depresyjne są jedną z trzech najczęściej występujących grup zaburzeń psychicznych jakie można spotkać u pacjentów z łuszczycą. Biorąc pod uwagę przedstawioną powyżej klasyfikację przyczyn depresji, można powiedzieć, iż w przebiegu łuszczycy mamy do czynienia z depresjami psychogennymi oraz somatycznymi.
Przeprowadzone dotychczas badania pokazują, iż u ok. 5% chorych hospitalizowanych w klinikach dermatologicznych występują zaburzenia psychiczne. Inne badania mówią, iż ponad połowa chorych na łuszczycę zagrożona jest pojawieniem się depresji, natomiast 1 na 20 osób podejmie próbę samobójczą z powodu swojej choroby. W ogólnej populacji osób chorujących na łuszczycę szacuje się, iż zaburzenia depresyjne wystąpią u ok. 57% chorych. Tak duża liczba przypadków występowania depresji u osób z łuszczycą, wiąże się zapewne z faktem, iż jest to choroba której nie da się ukryć. Zmiany chorobowe często „atakują” twarz, ręce, nogi czy dłonie, powodując tym samym dużą widoczność zmian chorobowych, ukrycie których kończy się zazwyczaj niepowodzeniem. Bywa, że jest to przyczyną odrzucenia i izolacji społecznej, braku akceptacji własnego ciała, a także problemów osobistych. Są to czynniki, które mogą wpływać na pojawienie się depresji, a pojawienie się depresji wpływa na zaostrzenie się objawów choroby. Powstaje błędne koło przyczynowo – skutkowe z którego ciężko uciec.

Leczenie depresji.
Podstawową metodą leczenia depresji jest farmakoterapia. Konieczność zastosowania tej formy leczenia wynika z faktu iż depresja wiąże się zaburzeniami pracy między komórkami nerwowymi w mózgu. Obecnie dostępne środki psychotropowe są skuteczne, bezpieczne oraz wywołują niewiele skutków niepożądanych. Ponieważ ich działanie nie jest natychmiastowe, czas stosowania tej formy terapii powinien wynosić 2-4 tygodni, w szczególnych przypadkach dłużej. Czas stosowania określonych środków zależy od decyzji lekarza psychiatry, decydującego zarówno o rozpoczęciu jak i zakończeniu tej formy leczenia.

Metodą uzupełniającą farmakoterapię jest psychoterapia, która polega na zastosowaniu odpowiednich form oddziaływania na psychikę jednostki. Psychoterapia prowadzona jest przez psychologów, psychoterapeutów posiadających odpowiednie przeszkolenie w tym zakresie. W walce z depresją zalecana jest terapia indywidualna jak grupowa. Wybór formy terapii jest zawsze podyktowany indywidualnym potrzebami pacjenta.
Psychoterapia może być prowadzona w różnych podejściach psychologicznych np. humanistyczne, psychoanalityczne, poznawczo- behawioralne itd. co pozwala pacjentowi wybrać najlepszą dla siebie formę terapii.
Jednym z ważniejszych czynników pozwalających na skuteczną walkę z depresją jest wsparcie społeczne ze strony rodziny, przyjaciół, znajomych. Często otoczenie pacjenta bagatelizuje pojawiające się objawy, a jedyną „pomocą” jaką pacjent otrzymuje są rady w postaci” weź się w garść”, „ nie dramatyzuj”, „weź się w końcu za siebie”. Rady te nie tylko nie pomagają, ale mogą dodatkowo nasilić objawy i zaostrzyć przebieg depresji.
Dostrzegając u swoich bliskich objawy depresji pamiętajmy, iż najlepszą pomocą jakiej możemy im udzielić jest zainteresowania, wsparcie, pomoc w zorganizowaniu fachowej pomocy lekarskiej i psychologicznej.

Bibliografia:
W. Barańska – Rybak; R. Nowicki; K. Jakuszowiak; W.J. Cubała: „Psychodermtalogia – nowa dziecina medycyny”; Przewodnik Lekarski 2005, 1, 50-55

W. J. Cubała1, K. Jakuszkowiak-Wojten1,W. Barańska-Rybak2, M. Sokołowska-Wojdyło; Depresja w przebiegu łuszczycy: opis przypadku; Psychiatria 2006, tom 3, nr 3, str. 138-142

W sieci: http://depresje.org/objawy-depresji | http://www.leczdepresje.pl/d_stopnie.php