Pięciornik kurze ziele (Potentilla erecta) – gatunek byliny należący do rodziny różowatych (Rosaceae Juss.). Występuje w Europie i w Azji. W Polsce roślina pospolita na całym obszarze.
Inne nazwy zwyczajowe i ludowe: kurze ziele, panieński korzeń, pięciornik czteropłatkowy, pięciornik leśny
Łodyga
Wzniesiona, podnosząca się lub pokładająca, widlasto rozgałęziona. Wysokość do 30 cm. Cała owłosiona.
Liście
Odziomkowe mają długie ogonki i składają się z 3–5 podługowato jajowatych, grubo ząbkowanych listków. Wyrastają one wczesną wiosną, podczas kwitnienia już zwykle obumierają. Liście łodygowe są 3-listkowe, o listkach karbowanych, krótkoogonkowe lub siedzące i mają duże przylistki. Liście są przylegająco owłosione.
Kwiaty
Drobne, wyrastające pojedynczo na długich szypułkach z wierzchołków łodygi lub kątów liści. Mają średnicę 1 cm, składają się z 4 płatków (inaczej niż u innych gatunków pięciornika, które mają 5 płatków), kielich 4-działkowy, 16 pręcików i liczne słupki na miseczkowatym dnie kwiatowym. Żółte płatki korony o odwrotnie jajowatym kształcie są na brzegach nieco wycięte.
Owoc
Owocostan składający się z niełupek.
Kłącze
Czarnobrunatne, grube i zdrewniałe, pokryte węzłami, na przekroju poprzecznym ma czerwoną, gwiaździstą plamę. W smaku gorzkie.
Roślina kwitnie od czerwca do października, zapylana jest przez błonkówki.
Kłącze zawiera dużo garbników (do 20%), z których 90% to pochodne katechiny. Ponadto zawiera saponiny, fenolokwasy, czerwień tormentilową, kwasy organiczne, żywice i inne.
Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski: kłącze (Rhizoma Tormantillae).
Działanie: ma właściwości ściągające, bakteriobójcze, przeciwbiegunkowe. Wewnętrznie, w postaci odwarów lub nalewek stosuje się do leczenia biegunek, stanów zapalnych przewodu pokarmowego, zatruć. Zewnętrznie używa się do leczenia stanów zapalnych gardła, pochwy, odbytu, sromu, świądu, czyraków, oparzeń skóry (w postaci maści, odwarów, lewatyw).
Zbiór i suszenie: kłącze roślin 2–3 letnich wykopuje się jesienią lub wiosną przed rozwojem liści, myje, tnie na kawałki i suszy w temperaturze do 40 °C.
Kłącze znajduje zastosowanie także do produkcji niektórych past do zębów.
Dawniej z kłącza wytwarzano barwniki do farbowania tkanin na czerwono i czarno.
« poprzednia | następna » |
---|