Fiołek trójbarwny (Viola tricolor L.) – gatunek rośliny należący do rodziny fiołkowatych (Violaceae Batsch.). Nazwy ludowe: bratek polny, macoszka, sierotki, kwiatek Świętej Trójcy. Występuje w stanie dzikim w Europie i Azji (Zachodnia Syberia, Turcja, Iran). W Polsce pospolity.
Łodyga
Pojedyncza lub gałęzista, leżąca, podnosząca się lub wzniesiona, czterokanciasta, delikatnie owłosiona. Wysokość: 10-30 cm.
Liście
Dolne sercowate, górne lancetowate lub eliptyczne. Wszystkie mają karbowane brzegi.
Kwiaty
Pojedyncze, obupłciowe, wyrastają w kątach liści na długich szypułkach. Korona znacznie dłuższa od kielicha, płatki górne fioletowe, boczne i dolne żółte. Ostroga zielonawo-fioletowa. Kielich złożony z 5 lancetowatych działek z przedłużeniami poniżej nasady. Gatunek bardzo zmienny w ubarwieniu kwiatów, rozróżnia się szereg odmian botanicznych).
Owoce
Trójklapowa torebka z drobnymi, brunatnożółtymi nasionami zawierającymi elajosom.
Roślina lecznicza:
Surowiec zielarski : cała roślina (Herba Violae tricoloris). Zawiera wiolutozyd, saponiny triterpenowe, śluz, alkaloid wiolinę (w korzeniach), fenolokwasy (kawowy, protokatechowy, gentozynowy, waniliowy i in.), rutynę
Działanie : reguluje przemianę materii, działa moczopędnie, zmniejsza łamliwość naczyń krwionośnych. Stosuje się go w zapaleniach pęcherza moczowego, kamicy moczowej, uszkodzeniu nerek przez substancje toksyczne (również przez uboczne działanie antybiotyków), w chorobie gośćcowej, trądziku młodzieńczym, wykwitach skórnych, tak zwanych wysypkach uczuleniowych, nadciśnieniu tętniczym i chorobach siatkówki oka.
Zbiór i suszenie : Ziele ścina się latem, suszy rozłożone jedną warstwa w miejscu ciepłym, ale nie na słońcu
Roślina ozdobna, uprawiana zwykle jako dwuletnia. Oprócz typowej formy w uprawie istnieją kultywary, m.in. `Bowles Black` posiadający jedne z najciemniejszych (niemal czarne) kwiaty wśród wszystkich roślin.
Fiołek Trójbarwny
Viola tricolor

Fiołek trójbarwny to zioło jednoroczne, osiągające wysokość 10-30cm. Zioło to produkuje wiele nasion, które szybko kiełkuja, dając wrażenie, że fiołek trójbarwny jest rośliną wieloletnią. Kwitnie od maja do września. Kwiaty fiołka trójbarwnego osiągają długość od 1cm do 2.5 cm w kolorach fioletu, białego oraz żółtego. Trzy płatki dolne fiołka trójbarwnego są jasne - żółte, białe, kremowe, zaś dwa górne - ciemne, fioletowe lub niebieskawe. Łodyga fiołka trójbarwnego jest kanciasta, wielokwiatowa oraz rozgałęziona. Liście tego zioła są ogonkowe. Dolne mają kształt sercowaty, górne są kształtu lanceowatego. Wyróżnić należy również obecne duże, pierzastosieczne przylistki.

Herbata o gorzkim smaku sporządzona ze świeżych lub suszonych kwiatów fiołka trójbarwnego była używana na wiele dolegliwości zdrowotnych. W swoim zielniku z 1597 roku zielarz John Gerard cytował następujące opinie medyczne odnoszące się do tego zioła: fiołek jest efektywny w leczeniu konwulsji u niemowląt, jest znakomitym środkiem leczniczym w czasie infekcji płuc, oraz pisał o skuteczności zioła w leczeniu strupów, swędzenia, wrzodów. Herbatka ziołowa z fiołka trójbarwnego była na porządku dziennym w medycynie ludowej. Za pomocą tej herbatki obniżano gorączkę. Zioła tego używano jako środka przeczyszczającego, wykrztuślnego, uspokajającego. Wyciągiem z fiołka trójbarwnego płukano jamę ustną oraz gardło. Fiołka trójbarwnego używano do oczyszczania krwi lub jako środka skutecznego w pozbywaniu się wszelkich substancji toksycznych z organizmu. Fiołek trójbarwny posiada właściwości moczopędne oraz regulujące przemianę materii. Dzięki obecności rutyny ma działanie zmniejszające łamliwość naczyń krwionośnych.
SUROWCE LECZNICZE

Części nadziemne.
ZASTOSOWANIE

Fiołek trójbarwny jest głównie używany w leczeniu problemów skórnych, płucnych oraz związanych z układem moczowym. Fiołek trójbarwny może być z powodzeniem stosowany w czasie egzemy oraz innych chorób skórnych. Dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i wykrztyślnym fiołek trójbarwny jest używany w czasie kokluszu i ostrego zapalenia oskrzeli, gdzie pełni rolę czynnika łagodzacego oraz pomaga w "gojeniu" się organizmu. Zioło to posiada właściwości rozrzedzania flegmy.
Fiołek trójbarwny jest stosowany na zapalenia pęcherza moczowego oraz może być używany w leczeniu objawów częstego i bolesnego oddawania moczu.
WYSTĘPOWANIE I UPRAWA

Fiołek trójbarwny pochodzi z Europy, Północnej Afryki oraz rośnie w umiarkowanych obszarach Azji. Zioło to zostało naturalizowane na obszarach obydwu Ameryk. Fiołek trójbarwny nie jest wybredny jeśli chodzi o warunki wzrostu. Rośnie na trawiastych obszarach górzystych, jak również na wybrzeżach. Fiołek trójbarwny jest również hodowany w ogrodach. Części nadziemne używane w ziołolecznictwie są zbierane w lecie.
SKŁADNIKI

Fiołek trójbarwny zawiera: flawonoidy, metyl salicylowy, klej roślinny, karotenoidy, olejek eteryczny, sole mineralne, antocyjany, saponiny, karotenoidy, garbnik.
DAWKOWANIE

Napar: zalać szklanką gotującej się wody 1-2 łyżeczki suszonych ziół i zostawić do zaparzenia na 10-15 minut. Napar ten powinno sie pić trzy razy dziennie.
Nalewka: Brać 2-4ml nalewki z fiołka trójbarwnego trzy razy dziennie.
ZBIÓR I KONSERWACJA

Zioło to może być zbierane w czasie swojego sezonu wzrostu, tj. od maja do września.
KOMBINACJE ZIÓŁ

Na problemy związane z płucami fiołek trójbarwny może być używany z podbiałem pospolitym. Na problemy skórne fiołek trójbarwny jest używany z czerwoną koniczyną, pokrzywą oraz lepczycą (przytulia czepna). Na zapalenia pęcherza moczowego fiołek trójbarwny może być łączony z buchu i perzem.

« poprzednia		następna »