Krwawnik pospolity, tysiąclist (podlaskie), złocień krwawnik (lubelskie), żeniszek krwawnik (świętokrzyskie) (Achillea millefolium L.) – gatunek byliny lub krzewinki z rodziny astrowatych. Pospolity w Eurazji (na wschód sięga po Mongolię i północno-zachodnie Indie) oraz w Ameryce Północnej (na południu po Gwatemalę). W Polsce pospolity na całym obszarze.
Pokrój
Osiąga wysokość 50–80 cm. Czasem tworzy niewielkie kępy. Cała roślina jest miękko, wełnisto owłosiona.
Łodyga
Prosta, słabo rozgałęziona, o silnym zapachu.
Liście
Ciemnozielone, w zarysie wąskolancetowate, podwójnie lub potrójnie pierzaste, wiosną przy ziemi tworzą gęste rozetki, na łodygach rozmieszczone są rzadko. Liście odziomkowe są ogonkowe i szerokie na 2–4 cm, liście łodygowe są siedzące i o połowę węższe.
Kwiaty
Płaskie kwiatostany, utworzone z koszyczków zebranych w baldachogrono, o 5 żeńskich kwiatach brzeżnych nibyjęzyczkowych i środkowych rurkowych, obupłciowych. Pojedyncze koszyczki o średnicy ok. 5 mm. Kolor naturalny kwiatów to biały lub różowy z żółtawym środkiem. Kwitnie od lipca do października (czasem, gdy utrzymują się temperatury dodatnie - także dłużej). Kwiaty przedprątne, zapylane przez muchówki.
Owoc
Spłaszczona niełupka, srebrzystoszara, wąsko oskrzydlona.
Kłącze
Pełzające o żółtawym kolorze, podziemne białe, zaróżowione przy węzłach. Wydaje liczne, przyziemne rozety liści, z których wyrastają łodygi kwiatostanowe.
Ekologia

Występuje na pastwiskach, łąkach i nieużytkach od niżu po tereny górskie. Na polach uprawnych obecny jako chwast. Rośnie przeważnie na obszarach o klimacie suboceanicznym i umiarkowanie kontynentalnym. Łatwo dostosowuje się do różnych warunków, ale preferuje gleby średnio próchniczne. Umiarkowanie światłolubny. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Arrhenatheretalia.
Roślina lecznicza
Historia: O leczniczym działaniu krwawnika pomocnego w leczeniu hemoroidów wspominał już Hipokrates, Dioskurydes natomiast zalecał go w walce z chorobą wrzodową. Na pierwsze wzmianki drukowane na temat krwawnika natknięto się w dziele z 1554 r., którego autorem był flamandzki botanik Carolus Clusius (Jules Charles de l'Écluse)

Surowiec zielarski: kwiaty (Millefolii Flos), ziele (Millefolii herba).
Ziele ma przyjemny, aromatyczny zapach i gorzki smak. Olejek eteryczny (Millefolii oleum) zawiera związki azulenowe, ponadto roślina zawiera cholinę, flawonoidy, garbniki, kwasy: mrówkowy, octowy, izowalerianowy, gorzki glikozyd achilleinę oraz sole mineralne (zwłaszcza sole cynku i magnezu).
Zbiór i suszenie: ziele zbiera się z roślin dziko rosnących. Ścina się je w okresie kwitnienia, na wysokości ok. 10 cm nad ziemią. Do suszenia rozkłada się pojedynczą warstwą na płachtach lub wiąże w cienkie pęczki i zawiesza w cienistym i przewiewnym miejscu. Suszyć w piekarniku w temperaturze do 35 °C.

Działanie: przeciwzapalne, przeciwkrwotoczne, bakteriostatyczne i nieznaczne przeciwskurczowe. Ziele pobudza również czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego, wzmaga wydzielanie soków trawiennych i żółci. Dawniej sporządzano napar na krwotoki wewnętrzne. Dziś ziele krwawnika stosuje się wewnętrznie głównie w zaburzeniach żołądkowo-jelitowych objawiających się brakiem apetytu, wzdęciami, kurczami jelit, niestrawnością oraz, ze względu na działanie przeciwzapalne, w chorobie wrzodowej. Krwawnik można też stosować zewnętrznie w celu łagodzenia stanów zapalnych skóry i błon śluzowych oraz na rany, aby przyspieszyć gojenie.
Przyprawa
Przyprawą są młode liście o gorzkawosłonym, korzennym smaku. Można stosować jako dodatek do sosów i zup.
Roślina kosmetyczna
Wyciąg z krwawnika dodawany jest do łagodzących i regenerujących maseczek, kremów i płynów do twarzy. Bywa także składnikiem szamponów i past do zębów, a także jako jeden z wielu składników do służy przygotowania kąpieli relaksacyjnych.
Ciekawostki
Łacińska nazwa Achillea pochodzi podobno od imienia Achillesa, który jakoby używał tego ziela do leczenia ran.
Krwawnik jest jedną z roślin niesionych w pęku do kościoła w święto Matki Boskiej Zielnej.

Krwawnik Pospolity
Achillea millefolium

Krwawnik pospolity jest ziołem wieloletnim. Można go znaleźć na całym świecie: rośnie na nieużytkach, pastwiskach, polach, łąkach, nasypach torów kolejowych oraz wzdłuż dróg. Nigdy nie należy zbierać ziół rosnących właśnie przy drogach lub torowiskach. Miejsca te są często spriskiwane chemikaliami w celu zmniejszenia populacji chwastów. Zioła rosnące w takich miejscach są narażone na kurz oraz spaliny samochodowe.

Prosta łodyga krwawnika pospolitego dźwiga aromatyczne, wąskolanceowate, podwójnie lub potrójnie pierzaste liście, przypominające swoim wyglądem koronkę. Krwawnik pospolity potrafi osiągnąć wysokość do 1m. Głowy kwiatowe składają się z drobniutkich, białych kwiatków, chociaż krwawnik pospolity może mieć również kwiaty koloru różowatego z żółtawym środkiem. Zioło to kwitnie od lipca do października, o ile pozwala na to ciepła pogoda. Korzenie krwawnika pospolitego są koloru lekko brązowego, z którego wyrastają gładkie łodygi, rozgałęziające się dopiero pod samym wierzchołkiem.

Krwawnik pospolity jest wysoce uniwersalnym środkiem leczniczym, z olejkami lotnymi o właściwościach przeciwzapalnych i antyseptycznych, jak również z właściwościami ściągającymi, które są zawarte w taninach (garbnikach). Żywice zawarte w krwawniku pospolitym posiadają także właściwości ściągające i antyseptyczne, podczas gdy krzemionka wzmaga „reperację” tkanek. Te właściwości przyspieszają gojenie się ran, oparzeń oraz wrzodów, jak również wszelkich stanów zapalnych skóry. Krwawnik pobudza apetyt, przyspieszając proces trawienny. Jego właściwości ściągające znalazły zastosowanie w leczeniu rozwolnienia i czerwonki, jak też krwawień z wyściółki jelita. Antyseptyczne oraz przeciwzapalne właściwości zioła leczą infekcje i stany zapalne, takie jak zapalenie żołądka i zapalenie jelit. Gorycze krwawnika pospolitego pobudzają pracę wątroby, podczas gdy
właściwości przeciwskurczowe relaksują napięciowe skurcze, wzdęcia, kolki oraz niestrawność na tle nerwowym.

Brany w postaci gorącej herbatki ziołowej, krwawnik jest wspaniałym środkiem w walce z gorączką oraz infekcjami takimi, jak przeziębienia, grypy, kaszel, ból gardła. Krwawnik oczyszcza organizm z toksyn poprzez powodowanie pocenia się. Jako środek odżywczy dla układu krążenia, zioło to pomaga w poprawieniu stanu żylaków, hemoroidów, zapalenia żył i zakrzepicy, oraz redukuje ciśnienie krwi.Właściwości moczopędne krwawnika pomagają w eliminacji płynów oraz toksyn z organizmu poprzez mocz. Krwawnik pomaga w łagodzeniu zapalenia pęcherza, pęcherza neurotycznego z częstym oddawaniem moczu bez pełnego opróżnienia pęcherza, kamieni oraz piasku nerkowego.
Krwawnik pomaga w leczeniu bólów stawów i oczyszcza skórę. Zioło to zawiera sterole, które działają podobnie jak hormony, co pomaga w regulowaniu cyklu miesiączkowego. Krwawnik pospolity jest również wspaniałym środkiem odżywczym dla skołatanego systemu nerwowego.

SUROWCE LECZNICZE

Części nadziemne.
ZASTOSOWANIE

Krwawnik pospolity jest znanym ziołem od bardzo dawna. Podobno Achilles używal krwawnika do gojenia się ran, stąd jego botaniczna nazwa brzmi – Achillea. Krwawnik był używany właśnie w tym celu od wieków, a w Szkocji tradycyjna maść na rany byŁa przygotowywana z tego zioła.

Chamazulen (składnik chemiczny krwawnika pospolitego), obecny w niektórych olejkach lotnych, posiada właściwości przeciwzapalne oraz przeciwalergiczne. Seskwiterpeny są gorzkie oraz są środkiem odżywczym, natomiast achilleina (gorzki glikozyd) pomaga w hamowaniu wewnętrznego lub zewnętrznego krwawienia. Flawonoidy są prawdopodobnie odpowiedzialne za działanie przeciwkonwulsyjne krwawnika pospolitego.

Krwawnik pomaga w regulowaniu cyklów menstruacyjnych, redukuje obfite krwawienia oraz łagodzi ból menstruacyjny.

Krwawnik pospolity jest pożytecznym ziołem w leczeniu różnego rodzaju ropieni. Połączony z innymi ziołami, krwawnik pospolity pomaga w leczeniu gryp oraz przeziębień. Jego gorzkie właściwości czynią go pożytecznym środkiem w walce z kolką oraz słabym trawieniem. Krwawnik również pomaga w czasie gorączki siennej, obniża wysokie ciśnienie krwi, poprawia krążenie krwi w żyłach, łagodzi żylaki. Z krwawnika można przygotowywac ziołowe środki oczyszczania skóry, jak również stosować go na zmarszczki.

WYSTĘPOWANIE I UPRAWA

Krwawnik pospolity jest rośliną pochodzącą z Europy oraz z zachodniej Azji. Możemy ją znaleźć dziko rosnącą w umiarkowanych regionach całego świata. Krwawnik pospolity rozmnaża się przez pełzające korzenie; części nadziemne są zbierane latem, kiedy zioło kwitnie.

BADANIA NAUKOWE

Pomimo szerokiego zastosowania krwawnika pospolitego w leczeniu różnych dolegliwości zdrowotnych, jest on ziołem słabo zbadanym naukowo.

SKŁADNIKI

Krwawnik pospolity zawiera: olejki lotne z różnym składem (linalool, kamforę, sabinene, chamazulen), seskwiterpeny, flawonoidy, alkaloidy, poliacetyleny, triterpeny, kwas salicylowy, kwas mrówkowy, kwas octowy, kumaryny, taniny (garbniki), żywice, gorzki glikozyd – achilleinę, sole mineralne (zwłaszcza sole magnezu i cynku), cholinę.

DAWKOWANIE

Krwawnik pospolity można stosować w postaci herbatki ziołowej sporządzanej z innymi ziołami. Taką herbatkę należy pić 3 razy dziennie. Jako nalewkę, brać 1ml (20 kropli) 3 razy dziennie.

JAK DZIAŁA W ORGANI¬MIE

Składnik chemiczny krwawnika pospolitego - apigenin – posiada właściwości przeciwzapalne oraz przeciwkonwulsyjne. Azuleny oraz kwas salicylowy są składnikami posiadającymi również właściwości przeciwkonwulsyjne. Alkaloidy mają działanie zatrzymujące krwawienie, co potwierdza zastosowanie krwawnika do hamowania krwawień. Chamazulen (ten sam składnik, który jest zawarty w rumianku) jest przeciwalergiczny. Krwawnik pospolity posiada dobroczynne działanie na wiele układów naszego organizmu. Przede wszystkim, zioło to jest najbardziej znane ze swoich “akcji” w obrębie układu oddechowego, jego właściwości powodujące poty zostały wykorzystane w czasie gryp oraz przeziębień. Zioło to również może być używane na alergie, np. gorączkę sienną. Jego różne właściwości są również pożyteczne po przebytej grypie lub przeziębieniu, kiedy to pacjent nie ma apetytu, jako środek odżywczy wzmagający trawienie. Układ sercowo-naczyniowy - jego właściwości przeciwskurczowe oraz lekko moczopędne stały się cenne w obniżaniu wysokiego ciśnienia krwi, oraz w poprawieniu krążenia żylnego. Układ rozrodczy – tu krwawnik pospolity znany jest jako czynnik regulujący menstruacje, co również idzie w parze z redukowaniem obfitego krwawienia menstruacyjnego. I odwrotnie, krwawnik może spowodować menstruacje.

UŻYCIE
KWIATY:
NAPAR – pić napar z krwawnika na problemy z układem oddechowym (np. zbyt duża akumulacja flegmy) lub używać zewnętrznie jako środek do przemywania skóry zainfekowanej egzemą.
INHALACJA – na problemy z gorączką sienną lub umiarkowaną astmę, używać świeżego krwawnika w gotowanej wodzie.

OLEJEK ETERYCZNY:
OLEJEK DO MASAŻU - stosować na zapalenia stawów; rozpuścić 5 -10 kropli olejku z krwawnika w 25ml zaparzonego oleju z dziurawca.
OLEJEK DO MASAŻU KLATKI PIERSIOWEJ – stosować na przeziębienia i grypy.
W tym celu zmieszać olejek z krwawnika z olejkiem eukaliptusowym, olejkiem z mięty pieprzowej, olejkiem z hyzopu lekarskiego lub z olejkiem tymiankowym, rozpuszczając razem 20 kropli olejku w 25ml olejku migdałowego lub słonecznikowego.
LIŚCIE:
ŚWIEŻE - aby zatrzymać krwawienie z nosa, należy umieścić liść krwawnika w nozdrzu.
OKŁAD Z PAPKI – owinąć umytymi, świeżymi liśćmi krwawnika rany lub otarcia do krwi.
CZĘŚCI NADZIEMNE:
NAPAR – używać jako środka na obniżenie gorączki lub jako środka odżywczego, pomagającego w trawieniu.
NALEWKA – używać na problemy z układem moczowym lub na problemy menstruacyjne. Nalewka z krwawnika jest także przepisywana na kłopoty sercowo-naczyniowe.
KOMPRES – namoczyć tampon w naparze ziołowym lub rozcieńczyć nalewkę i stosować w celu złagodzenia żylaków.
WINKO "PRZYJAZNE" DLA ŻOŁĄDKA
2 szklanki (120g) kwiatów krwawnika pospolitego 6 szklanek (1 1 l) wytrawnego, białego wina

Zmiażdżyć kwiaty krwawnika. Można użyc np. miksera. Dodać wino. Pozostawić miksturę w szklanym słoju z daleka od słońca na około 4 tygodni, następnie odcedzić. Winko jest znakomite na trawienie, skurcze żołądkowe, wzdęcia. Jako aperitif lub środek wspomagający trawienie, brać 15ml.

« poprzednia		następna »