Łuszczyca to jedna z najbardziej powszechnych chorób skóry. Szacuje się, że może być nią dotkniętych nawet 4-5% ludzi na całym świecie. Mimo to wciąż nie udało się znaleźć satysfakcjonującej metody leczniczej, bezpowrotnie usuwającej łuszczycę u większości pacjentów.
Łuszczyca należy do jednej z najczęściej występujących przewlekłych dermatoz. W populacji europejskiej i wśród białych mieszkańców Stanów Zjednoczonych zdarza się w 1-3% i w równym stopniu dotyczy obu płci. Natomiast nie występuje praktycznie u ludzi z Dalekiego Wschodu, Ameryki Południowej, Afryki Zachodniej i Eskimosów.
Łuszczyca jest schorzeniem o złożonym patomechanizmie, w którym zjawiska immunologiczne odgrywają zasadniczą rolę. Wśród skomplikowanych procesów zależnych od różnych komórek zapalnych i ich mediatorów oraz wpływu tych zjawisk na keratynocyty, należy brać pod uwagę defekt genetyczny leżący u podłoża tego schorzenia. W oczekiwaniu na coraz bardziej skuteczne leczenie, pozostaje nam testowanie kolejnych dostępnych środków oraz łagodzenie objawów i ograniczanie nawrotów łuszczycy.
Czym jest łuszczyca?
Postrzegana głównie jako defekt kosmetyczny – czasem prowadzi do trwałego inwalidztwa, bardzo często – do braku akceptacji własnego wyglądu, wycofania z życia społecznego i ograniczenia aktywności zawodowej. Chorzy – skrywając łuszczycę w długich rękawach bluzek – mawiają o sobie ciepło: biedronki. W Polsce jest ich kilkaset tysięcy.
Aby skutecznie walczyć z łuszczycą, trzaba najpierw dowiedzieć się, w czym tak naprawdę tkwi problem. Po prostu, musimy poznać naszego wroga.
A więc, co to jest łuszczyca?
Łuszczyca to przewlekła choroba skórna objawiająca się występowaniem czerwonych, czerwonobrunatnych lub różowych wykwitów łuszczącej się skóry.
Łuszczyca jest chorobą przewlekłą, o charakterze nawracającym. Zdarza się, że samoistnie wycofuje się - następuje wtedy nawet całkowity zanik objawów, czasem ich znaczne złagodzenie. Po raz pierwszy jako jednostkę chorobową opisał ją brytyjski dermatolog Robert Willan w 1809 roku, ale wzmianki o niej pojawiały się już od 2000 lat. Międzynarodowa nazwa – psoriasis – wywodzi się od greckiego słowa psora, oznaczającego świąd.
Łuszczyca to nie tylko problem skóry.
Dramat osób cierpiących z powodu łuszczycy polega na konieczności długotrwałego leczenia, które często nie przynosi porządanych rezultatów. To właśnie brak kontroli nad chorobą oraz społeczne postrzeganie chorych wymienia się jako najbardziej dotkliwe cechy łuszczycy.
W przeszłości chorych na łuszczycę izolowano, uważano, że choroba jest zakaźna. Mylono ją z trądem. Do dzisiaj u znacznej części społeczeństwa pokutują takie poglądy. Nie jest to zapewne wynikiem złej woli, ale raczej braku świadomości tak prostych faktów jak ten, że łuszczycą nie można się zarazić.
Niestety, ale defekty estetyczne powodowane przez chorobę, spotęgowane wciąż niewielką świadomością społeczną na temat choroby, sprawiają, że pacjenci często w większym lub mniejszym stopniu wyłączają się z życia społecznego. Problemem staje się wyjście na dwór w koszulce z krótkim rękawem, nie mówiąc o wypadzie na plażę czy basen.
Choroba dotyka przede wszystkim mieszkańców umiarkowanych stref klimatycznych, z podobną częstotliwością kobiety i mężczyzn, a przyczyn jej rozwoju upatruje się przede wszystkim w predyspozycjach genetycznych. Może pojawić się w każdym wieku, choć szczyt zachorowań przypada na okres pokwitania (łuszczyca typu I, o cięższym przebiegu, najczęściej związana z dziedziczeniem) i przekwitania (typ II - postać lżejsza, rzadziej uwarunkowana rodzinnie).
Ważną, a często pomijaną cechą łuszczycy jest jej wpływ na życie chorych – w wielu przypadkach choroba prowadzi do trwałego inwalidztwa i całkowicie uniemożliwia chorym uczestniczenie w życiu zawodowym, towarzyskim czy rodzinnym.
Objawy łuszczycy.
Czynnikami wywołującymi pojawienie się zmian skórnych są najczęściej infekcje wirusowe i bakteryjne, przewlekłe stany zapalne, podrażnienia chemiczne lub mechaniczne, stosowanie niektórych leków (np. beta-blokerów czy niesterydowych leków przeciwzapalnych), a także stres.
Na ciele chorych powstają grudkowate wykwity pokryte charakterystyczną srebrzystą łuską, ułożone symetrycznie po obu stronach ciała i obejmujące łokcie, kolana, owłosioną skórę głowy, plecy, przedramiona, okolice lędźwi, pośladki lub podudzia. Często zmiany pojawiają się także na dłoniach, stopach i paznokciach (nawet u 50% chorych), a w przypadku tych ostatnich łatwo je pomylić z infekcją grzybiczą.
Mogą być niewielkie, czasem niemal niezauważalne, ale mogą też obejmować nawet kilkadziesiąt procent powierzchni skóry. O ile nie towarzyszą im poważne infekcje zapalne – z reguły nie prowadzą do powstania trwałych blizn czy przebarwień i w okresach remisji mogą nawet całkowicie zaniknąć.
U około 7-10% chorych obserwuje się również zmiany stawowe (występujące niezależnie od wykwitów skórnych lub im towarzyszące), które są źródłem uporczywych dolegliwości bólowych i mogą prowadzić do trwałego inwalidztwa. Szacuje się, że na łuszczycę stawową cierpi w Polsce ok. 100 tys. chorych.
Tak jak już wspomnieliśmy, łuszczyca najczęściej objawia się czerwonawymi, różowymi lub brunatnymi przebarwieniami skóry. Po bliższych oględzinach można stwierdzić, że są one po prostu płatami łuszczącej się skóry.
Obszary zmienione chorobowo mają zróżnicowaną wielkość i z reguły stosunkowo dobrze odznaczające się brzegi. Na powierzchni skóry obserwuje się "łuski" szarym lub srebrnym kolorze.
Zmiany skórne wywoływane przez łuszczycę najczęściej pojawiają się na łokciach i kolanach. Nierzadko występują też na plecach, pośladkach oraz głowie (na owłosionej skórzegłowy oraz w okolicy uszu).
Przyczyny wystepowania.
Łuszczyca jest chorobą dziedziczną. Dotyka około 5% ludzi w Polsce. Jeżeli cierpi na nią zarówno ojciec, jak i matka, prawdopodobnieństwo zachorowania u dziecka wynosi nawet powyżej 50%.
Przyczyny występowania objawów choroby to przyspieszony podział komórek naskórka. Powoduje on łuszczenie się skóry, powstawanie łusek oraz pozostałe objawy (stany zapalne, zaczerwienienie, obrzęki itd.).
Czynniki wywołujące zaostrzenie objawów łuszczycy.
Osoby chorujące na łuszczycę z reguły zmagają się z zanikiem i nawrotami choroby. Występowanie objawów uzależnione jest bowiem od co najmniej kilku czynników. Wymieńmy najważniejsze z nich.
Stres - zaostrzenie objawów lub ich wystąpienie obserwuje się często jako następstwo stresu, zarówno długotrwałego, jaki i nagłego szoku.
Urazy oraz mechaniczne uszkodzenia skóry - otarcia, zadrapania, rany różnego rodzaju, oparzenia oraz blizny (fenomenem Koebnera).
Stany zapalne różnego rodzaju - zapalenie migdałków, dróg moczowych, zębów (próchnica, stany ropne).
Infekcje bakteryjne - szczególnie te spowodowane paciorkowcem, atakujące górne drogi odechowe.
Infekcje wirusowe - ospa wietrzna, różyczka, odra, półpasiec.
Grzybice i drożdżyce - szczególnie u osób z nadwagą posiadających uwarunkowania genetyczne do rozwoju łuszczycy.
Inne choroby - cukrzyca, szczególnie typ II u osób w podeszłym wieku, dna moczanowa.
Lekarstwa - występowanie objawów łuszczycy jako następstwo zażywania lekarstw to problem szeroki i wymagający konsultacji z lekarzem. Do leków wywołujących zmiany łuszczycowe należą hormony, leki beta-blokujące i wiele, wiele innych.
Zmiany poziomu hormonów - nie tylko podawanie hormonów w czasie terapii zaostrza łuszczycę. Choroba często uaktywniasię w trakcie naturalnych wahań poziomu hormonów, np. w trakcie dojrzewania czy przekwitania.
Alkohol i tytoń - nadużywanie alkoholu i innych używek to także czynnik ryzyka przy łuszczycy.
Razem raźniej - Pojawienie się rozległych zmian skórnych, w szczególności w widocznych miejscach, wywiera zdecydowanie negatywny wpływ na życie pacjentów. Chorzy wskazują często na trudności z założeniem rodziny czy wykonywaniem pracy zawodowej. Nieestetyczne zmiany sprawiają, że rezygnują z aktywności fizycznej, bo ta wymagałaby od nich rozebrania się na basenie czy siłowni i często do minimum ograniczają kontakty towarzyskie. Częściej niż u zdrowych ludzi obserwuje się u nich obniżenia nastroju, lęki i depresję, także wzmożoną podatność na stres, który z kolei prowadzi do nasilenia zmian skórnych. Choroba nie pozostaje także bez wpływu na zasobność portfela, istotne środki pochłania bowiem nie tylko kosztowna terapia, ale także np. konieczność częstych zmian odzieży – a co za tym idzie – większe zapotrzebowanie na detergenty. Długie absencje chorobowe i liczne hospitalizacje często pociągają za sobą utratę pracy, a wstyd związany z widocznymi zmianami skórnymi w połączeniu z lękiem przed odrzuceniem – utrudniają jej ponowne zdobycie. Chorzy – mimo, że nie zawsze jest to absolutnie konieczne, decydują się na korzystanie z renty chorobowej, a to ostatecznie wyklucza ich z życia zawodowego.
Dlatego tak istotne jest, by na każdym etapie rozwoju choroby osoby cierpiące na łuszczycę mogły liczyć nie tylko na opiekę medyczną, ale także na rzetelną informację i wsparcie psychologiczne.
Łuszczycowe zapalenie stawów. |
Łuszczycowe zapalenie stawów (łzs) stwierdza się u około 6-39% chorych na łuszczycę. Choroba ma charakter przewlekły i często prowadzi do inwalidztwa. W pracy omówiono leki neutralizujące TNF-a, których zastosowanie w leczeniu łzs stanowi znaczny postęp w terapii tej choroby. W licznych badaniach wykazano skuteczność tych leków w powstrzymywaniu rozwoju choroby, poprawę w odniesieniu do zmian skórnych, zahamowanie destrukcji kostnej oraz poprawę jakości życia. Badaniami klinicznymi są objęte także inne leki, które w przyszłości mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów. |
Problemowa skóra. |
|
Człowiek chorujący na łuszczycę nie ma łatwego życia. Okazuje się, że może sobie zaszkodzić na wiele sposobów. Należy uważać na wszystkie czynniki osłabiające układ odpornościowy (zmęczenie, stres, nadwaga, alkohol, nikotyna, używki itd.) oraz wszystko, co może podrażnić miejscowo skórę (kosmetyki, niedostateczna lub odmienna higiena), urazy itd.).
Najgorsze w tym wszystkim bywa chyba to, że nawet próby terapii, inspirowane dobrymi intencjami i podejmowane zgodnie ze sztuką lekarską, mogą powodować pogorszenie się stanu pacjenta. Co w takim układzie robić? Nie ma rady, trzeba szukać takiej metody leczenia, która będzie w danym przypadku najbardziej skuteczna
« poprzednia | następna » |
---|